نەخۆشی کەم خوێنی (کەم خوێنی)

ڕێژنە میدیا

کەمخوێنی کێشەیەکە لە نەبوونی خڕۆکە سوورەکانی خوێنی تەندروست یان هیمۆگلۆبینی پێویست بۆ گواستنەوەی ئۆکسجین بۆ شانەکانی لەش. هیمۆگلۆبین پرۆتینێکە لە خڕۆکە سوورەکاندا هەیە و ئۆکسجین لە سییەکانەوە دەگوازێتەوە بۆ هەموو ئەندامەکانی تری لەش. هەبوونی کەمخوێنی دەبێتە هۆی ماندوێتی و لاوازی و هەناسە تەنگی.

کەمخوێنی چەندین جۆری هەیە. هەریەکەیان هۆکاری تایبەتی خۆیان هەیە. کەمخوێنی دەتوانێت کورتخایەن یان درێژخایەن بێت. دەتوانێت لە سووکەوە تا توند بێت. کەمخوێنی دەتوانێت نیشانەیەکی ئاگادارکردنەوە بێت بۆ نەخۆشییەکی سەخت
چارەسەرەکانی کەمخوێنی لەوانەیە بریتی بێت لە خواردنی تەواوکەرەکان یان ئەنجامدانی ڕێکاری پزیشکی. خواردنی خۆراکی تەندروست لەوانەیە ڕێگری بکات لە هەندێک جۆری کەمخوێنی
نیشانەکانی کەم خوێنی:

نیشانەکانی کەمخوێنی بەندە بە هۆکار و کەمخوێنی چەندە خراپە. کەمخوێنی دەتوانێت ئەوەندە سووک بێت کە سەرەتا هیچ نیشانەیەکی لێ دەرناکەوێت. بەڵام بەزۆری نیشانەکان دواتر ڕوودەدەن و خراپتر دەبن لەگەڵ خراپتربوونی کەمخوێنی.

ئەگەر هەیە نەخۆشییەکی تر ببێتە هۆی کەمخوێنی، ئەوا نەخۆشییەکە دەتوانێت نیشانەکانی کەمخوێنی داپۆشێت. پاشان پشکنینێک بۆ حاڵەتێکی تر لەوانەیە کەمخوێنییەکە بدۆزێتەوە. هەندێک جۆری کەمخوێنی نیشانەیان هەیە کە ئاماژە بە هۆکارەکەی دەکەن.

نیشانە ئەگەرییەکانی کەمخوێنی بریتین لە:
ماندووبوون.
لاوازی.

هەناسە تەنگی.

پێستی کاڵ یان زەرد، کە ڕەنگە لەسەر پێستی سپی زیاتر دیار بێت وەک لە پێستی ڕەش یان قاوەیی.

ناڕێکی لێدانی دڵ.

سەرگێژخواردن یان سەر سووک بوون.

ئازاری سنگ.

دەست و قاچی سارد.

سەرئێشە.

جۆرەکانی کەمخوێنی:

• کەمخوێنی بەهۆی کەمی ئاسن. کەمی ئاسن لە جەستەدا دەبێتە هۆی ئەم باوترین جۆری کەمخوێنییە. مۆخی ئێسک پێویستی بە ئاسن هەیە بۆ دروستکردنی هیمۆگلۆبین. بەبێ ئاسنی پێویست، جەستە ناتوانێت هیمۆگلۆبینی پێویست بۆ خڕۆکە سوورەکانی خوێن دروست بکات.

• کەسانی دووگیان ئەگەر تەواوکەری ئاسن نەخۆن، تووشی ئەم جۆرە کەمخوێنییە دەبن. هەروەها لەدەستدانی خوێن دەتوانێت ببێتە هۆی.

لەدەستدانی خوێن لەوانەیە بەهۆی خوێنبەربوونی زۆری سوڕی مانگانە، برینی شێرپەنجە یان بەکارهێنانی بەردەوامی هەندێک دەرمانی ئازارشکێن، بەتایبەتی ئەسپرین بێت.

• کەم خوێنی کەمی ڤیتامین. جگە لە ئاسن، لەش پێویستی بە فۆلات و ڤیتامین B-12 هەیە بۆ ئەوەی خڕۆکە سوورەکانی خوێنی تەندروست بە ڕادەی پێویست دروست بکات. ڕێجیمێک کە بەشی پێویستی ئەمانە و ماددە خۆراکییە سەرەکییەکانی دیکەی تێدا نەبێت، دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی جەستە بە ڕادەی پێویست خڕۆکە سوورەکانی خوێن دروست نەکات.

• هەروەها هەندێک کەس ناتوانن ڤیتامین B-12 هەڵبمژن. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمخوێنی کەمی ڤیتامین کە پێی دەوترێت کەمخوێنی زیانبەخش.

• کەمخوێنی هەوکردن. ئەو نەخۆشیانەی کە دەبنە هۆی هەوکردنی بەردەوام دەتوانن جەستە لە دروستکردنی خڕۆکە سوورەکانی خوێنی پێویست بپارێزن. نموونەی شێرپەنجە، ئایدز، هەوکردنی جومگەی ڕۆماتیزم، نەخۆشی گورچیلە و نەخۆشی کرۆن.

• کەمخوێنی ئەپلاستیک. ئەم کەمخوێنییە دەگمەنە و مەترسیدارە بۆ سەر ژیان کاتێک ڕوودەدات کە جەستە بە ڕادەی پێویست خانەی نوێی خوێن دروست نەکات. هۆکارەکانی کەمخوێنی ئەپلاستیک بریتین لە هەوکردن، هەندێک دەرمان، نەخۆشی بەرگری خۆکار و بەرکەوتن لەگەڵ ماددە کیمیاییە ژەهراویەکان.

• کەمخوێنی پەیوەندی بە نەخۆشی مۆخی ئێسکەوە هەیە. نەخۆشیەکانی وەک شێرپەنجەی خوێن و مایلۆفایبرۆزی کاریگەری

لەسەر چۆنیەتی دروستکردنی خوێنی مۆخی ئێسک هەبێت. کاریگەری ئەم جۆرە نەخۆشیانە لە سووکەوە دەست پێدەکات تا دەگاتە مەترسیدار بۆ سەر ژیان.

• کەمخوێنی هیمۆلیتیک. ئەم کۆمەڵە کەمخوێنییە لە خڕۆکە سوورەکانی خوێنەوەیە کە خێراتر لە مۆخی ئێسک بتوانێت جێگەیان بگرێتەوە. هەندێک نەخۆشی خوێن زیاد دەکات کە چەندە خێرا خڕۆکە سوورەکانی خوێن لەناو دەچن. هەندێک جۆری کەمخوێنی هیمۆلیتیک دەتوانرێت بە خێزانەکاندا تێپەڕێت، کە پێی دەوترێت
بۆماوەیی.

ئامادەکردنی:ئەسرا ڕێبوار
بەسەرپەرشتی:ئەرسەلان ئەفراسیاو